Umiejętne dobieranie i łączenie warstw odzieży to podstawa każdej aktywności w górach i na świeżym powietrzu. Dzięki odpowiedniemu ubiorowi zyskujesz komfort, ochronę przed zmienną pogodą i temperaturami, a przede wszystkim – pełną radość z ruchu. Niezależnie od tego, czy planujesz kilkugodzinną wędrówkę, czy kilkudniowy trekking, to, jak się ubierzesz, może zadecydować o tym, czy dzień zakończysz z uśmiechem, czy zmarznięty, przemoczony i zniechęcony. W tym przewodniku wyjaśniamy, jak działa system warstw oraz jakie elementy garderoby warto mieć pod ręką, do tego kilka praktycznych wskazówek, które pomogą ci lepiej się przygotować.
Co tak naprawdę oznacza “nakładanie warstw”?
Ubieranie się warstwowo polega na zastosowaniu trzech lub czterech elementów odzieży, które razem pozwalają regulować temperaturę ciała i chronią przed zmieniającymi się warunkami atmosferycznymi. W zależności od klimatu (temperatura, wilgotność, wiatr) i intensywności wysiłku możesz łatwo dołożyć lub zdjąć warstwę, by dostosować się do sytuacji.
WSKAZÓWKA: Zacznij wędrówkę w mniejszej liczbie warstw niż zwykle i dokładaj je stopniowo. Dzięki temu unikniesz nadmiernego pocenia się, które może prowadzić do wychłodzenia, szczególnie w niższych temperaturach.
Warstwa pierwsza: podkoszulka odprowadzająca wilgoć
To właśnie ta warstwa ma bezpośredni kontakt ze skórą. Jej głównym zadaniem jest odprowadzanie potu, aby ciało nie wychładzało się. Najlepiej sprawdzają się materiały oddychające i szybkoschnące, takie jak poliester lub wełna merino.
WSKAZÓWKA: Unikaj bawełny – długo schnie, zatrzymuje wilgoć i nie pozwala skórze oddychać.
Warstwa środkowa: izolacja i ciepło
Jej zadaniem jest zatrzymywanie ciepła. W tej roli dobrze sprawdzi się lekka bluza lub kurtka z wypełnieniem, pod warunkiem, że materiał będzie oddychający. W zależności od temperatury możesz wybrać odzież o różnej grubości (np. z wyższą gramaturą wypełnienia). Jeśli zależy ci na swobodzie ruchów w ramionach, dobrym wyborem będzie lekka kamizelka z wypełnieniem.
Warstwa zewnętrzna: ochrona przed warunkami atmosferycznymi
To twoja pierwsza linia obrony przed deszczem, wiatrem i śniegiem. Musi być wodoodporna, ale również oddychająca, by para wodna nie gromadziła się od środka. Wodoodporność odzieży mierzy się w milimetrach słupa wody – 10 000 mm wystarczy na lekki deszcz, ale na trudniejsze warunki warto wybrać 15 000 mm lub więcej. Pamiętaj jednak, że im wyższa wodoodporność, tym mniejsza oddychalność, dlatego warto rozważyć odzież z membraną typu Gore-Tex.
Rodzaje odzieży zewnętrznej:
- Kurtki i spodnie typu hardshell: Chociaż nie są tak oddychające jak odzież softshell, gwarantują doskonałą ochronę przed wiatrem, deszczem i śniegiem. Są całkowicie wodoodporne, wykonane z wytrzymałych tkanin i specjalnie zaprojektowane do trudnych warunków pogodowych. Zazwyczaj składają się z dwóch różnych warstw: wodoodpornej zewnętrznej i wewnętrznej membrany, z podszewką lub bez.
- Kurtki i spodnie typu softshell: Bardziej oddychające, ale nie w pełni wodoodporne. Ich właściwości w zakresie wypełnienia i wodoodporności mogą się różnić w zależności od konstrukcji, materiałów oraz różnych zastosowanych warstw i powłok. Są one wykonane z dwóch lub trzech warstw. Dwuwarstwowe ubrania softshell nie posiadają membrany, w przeciwieństwie do trójwarstwowych, które gwarantują dodatkową ochronę przed wiatrem i deszczem, jednocześnie zapewniając oddychalność. Oba rodzaje mogą być wyposażone w polarową podszewkę lub szczotkowaną tkaninę wewnętrzną dla dodatkowego komfortu i ciepła.
Softshell i hardshell można łączyć: lekki softshell zapewnia komfort, a hardshell ochronę przed deszczem.
Ubieranie warstwowe latem?
Dwie warstwy wystarczą: oddychająca koszulka (z krótkim lub długim rękawem) i lekka bluza lub kurtka softshell, jeśli masz tendencję do marznięcia. Dobrą opcją są spodnie z odpinanymi nogawkami, które można łatwo zmienić w szorty. Nie zapomnij o kremie z filtrem i nakryciu głowy.
Jakie warstwy wybrać w przejściowych porach roku?
Pogoda bywa nieprzewidywalna, dlatego warto mieć 2–3 warstwy. Zacznij od lekkiej, technicznej koszulki, dodaj bluzę polarową lub cienką kurtkę softshell, a w plecaku miej zawsze kurtkę przeciwdeszczową, na wszelki wypadek.
Co założyć zimą?
Zimowe warunki wymagają minimum trzech warstw, a przy niskich temperaturach – czterech. Podkoszulka termiczna, ciepła warstwa środkowa i wodoodporna kurtka hardshell to podstawa.
Kilka dodatkowych wskazówek
- Dopasuj strój do warunków i rodzaju aktywności. Zaplanuj wycieczkę z wyprzedzeniem, biorąc pod uwagę intensywność wysiłku i prognozę pogody. W przypadku cieplejszych temperatur, noszenie technicznej koszulki i szortów (pamiętaj, aby unikać bawełny) powinno wystarczyć, ale zawsze dobrym pomysłem będzie zabranie lekkiej warstwy pośredniej i kurtki przeciwdeszczowej na wszelki wypadek, szczególnie podczas całodniowych wypraw.
- Postaw na wygodę, funkcjonalność i lekkość. Odzież nie musi być najdroższa – ma być praktyczna i łatwa do spakowania. Grube bluzy i kurtki o wysokiej gramaturze mogą być zbyt ciężkie i nieporęczne.
- Liczą się też detale. Kieszenie, zamki wentylacyjne, kaptury, ściągacze – to wszystko zwiększa funkcjonalność ubrań bez konieczności dokładania kolejnych warstw.
- Pamiętaj również o ochronie stóp. Komfort stóp to podstawa każdej wędrówki. Latem postaw na lekkie, oddychające skarpety, zimą – na ciepłe, termiczne. Obuwie dobieraj do warunków i rodzaju terenu. Warto mieć też wodoodporne ochraniacze na buty.
Pamiętaj o ochronie odsłoniętych części ciała
Odpowiednie akcesoria zwiększają komfort i chronią przed zimnem, szczególnie w odsłoniętych obszarach bardziej narażonych na zimno i wiatr:
- Czapeczki z daszkiem, czapki typu beanie, kapelusze lub opaski na uszy.
- Ocieplacze i kominy na szyję lub kominiarki chroniące twarz.
- Cienkie rękawiczki jako warstwa podstawowa i termiczne, ocieplane rękawice na niskie temperatury.
- Okulary przeciwsłoneczne chroniące oczy przed wiatrem i śniegiem.
- Krem z filtrem. Nie jest to dodatek do stroju, ale musimy chronić skórę zawsze, niezależnie od pory roku.
Nieważne, czy dopiero zaczynasz, czy masz już na koncie niejedną wyprawę – z tym przewodnikiem ubierzesz się odpowiednio na każdą trasę. Pogoda może się zmieniać, ale Twój komfort nie musi.
