W poprzednim poście mówiliśmy o zaletach używania specyficznych butów do jazdy na rowerze i wyjaśniliśmy różne modele dostępne na rynku. Większość z nich wymaga użycia odpowiednich pedałów i to właśnie o nich będziemy mówić w tym artykule: omówimy dostępne rodzaje pedałów, różne systemy zatrzaskowe oraz wady i zalety każdego z nich.
Rodzaje pedałów rowerowych
- Pedały zatrzaskowe z mocowaniem bloków na 2, 3 i 4 śruby
- Pedały platformowe z opcją pasków, sprzączek i nosków przytrzymujących stopę
- Pedały hybrydowe (połączenie pedałów platformowych i zatrzaskowych)
Pedały zatrzaskowe
Zaprojektowane do butów rowerowych z odpowiednimi blokami, co nie oznacza, że nie można używać ich z normalnymi butami na co dzień. Nie jest to jednak ani wygodne ani bezpieczne, ponadto tracimy wszystkie korzyści wynikające z systemu zatrzaskowego:
- Większa kontrola i bezpieczeństwo jazdy.
- Lepsze przenoszenie energii na napęd.
- Bardziej “okrągłe” prowadzenie pedałów
Wady:
- Należy zakupić odpowiednie buty.
- Musisz opanować szybkie wpinanie i wypinanie w każdych warunkach.
- Jeśli bloki lub pedały są brudne, trudno się wpinać i wypinać
- Wymagają wcześniejszej regulacji (bloków na bucie i samego pedału) i minimalnej konserwacji.
Pedały platformowe
Ich największą zaletą jest to, że można je stosować z normalnym obuwiem oraz z wieloma modelami rowerowych butów miejskich, casualowych i off-road. Dla bezpieczeństwa i komfortu nie powinny być używane z butami do kolarstwa szosowego lub terenowego, ponieważ ich podeszwa uniemożliwia prawidłowe trzymanie się stopy na pedale.
Pedały platformowe oznaczają utratę wszystkich korzyści płynących z używania pedałów zatrzaskowych, ale dają swobodę i są tańsze w użytkowaniu, gdyż nie wymagają skomplikowanej konserwacji ani specjalnych butów na rower.
Paski, sprzączki i noski stają się coraz mniej popularne. To systemy, które zapobiegają przesuwaniu się stopy do góry lub do przodu i poprawiają przenoszenie energii podczas pedałowania. Nie są jednak kompatybilne z wszystkimi rodzajami pedałów platformowych i w przypadku sprzączek i pasków, zakładanie ich wymaga pewnego doświadczenia i praktyki (używanie nosków jest dużo mniej skomplikowane).
Pedały hybrydowe
Są one połączeniem pedałów platformowych i zatrzaskowych. Mogą one opierać się na systemie zatrzaskowym z mocowaniem do bloków na 2 śruby (marki SPD i Crankbrothers) lub magnetycznych pedałach platformowych (Magped). Istnieją modele, które mają pedał platformowy z jednej strony i pedał zatrzaskowy z drugiej. Istnieją również pedały zatrzaskowe z dużymi platformami, które pozwalają na wygodne pedałowanie także w normalnych butach lub trampkach.
Ich największą zaletą jest uniwersalność, ale nie są tak skuteczne i lekkie jak pedały zatrzaskowe, ani nie oferują tak dobrej przyczepności jak pedały platformowe. Z drugiej strony, są świetnym sposobem na naukę wpinania i wypinania się, zanim przestawimy się na pedały zatrzaskowe.
Systemy zatrzaskowe
W kategorii pedałów zatrzaskowych i hybrydowych istnieją różne systemy, które można pogrupować według dyscypliny lub liczby śrub. Systemy z mocowaniem do bloków na 2 śruby mogą być stosowane zarówno w kolarstwie szosowym jak i terenowym off-road, a choć systemy 4- i 3-śrubowe wydają się być zarezerwowane dla kolarstwa szosowego, mogą być również stosowane w dyscyplinie gravel w rowerach szutrowych. Nawet niektórym kolarzom górskim MTB, takim jak Victor Koretzky, zdarzało się używać pedałów szosowych z systemami zatrzaskowymi.
Systemy z mocowaniem do bloków na 2 śruby
Do najpopularniejszych należą:
- Shimano SPD
- Crankbrothers
- Time
Wszystkie trzy są odpowiednie do każdego buta z dwoma otworami w podeszwie, ale nie są ze sobą kompatybilne. Marki takie jak Look, Xpedo, Ritchey czy Bontrager mają pedały kompatybilne z systemami Shimano, ale ich własne systemy działają lepiej niż te japońskiej marki.
Shimano SPD – zalety:
- Wytrzymałe
- Szeroki wybór modeli
- Regulacja napięcia systemu zatrzaskowego
Shimano SPD – wady:
- Waga
- Ograniczone tzw. luzy robocze, czyli przestrzeń, w której może poruszać się but rowerzysty w poziomie. Oznacza to, że bloki muszą być prawidłowo ustawione, aby uniknąć dyskomfortu i kontuzji.
- Jeśli bloki lub mechanizm zatrzaskowy jest brudny, wpinanie i wypinanie staje się bardziej skomplikowane.
Crankbrothers – zalety:
- Łatwe wpinanie i wypinanie
- Możliwość wpięcia bloków do zatrzasku z czterech stron
- Większe luzy robocze (od 0 do 15 stopni)
- Dobrze sprawdzą się podczas jazdy w błocie
Crankbrothers – wady:
- Mniej wytrzymałe
- Brak możliwości regulacji napięcia systemu zatrzaskowego
- Duże luzy robocze dają poczucie, że nie jesteśmy wpięci.
- W modelach bez platformy lub z małą platformą wpinanie i wypinanie jest bardziej skomplikowane
Time – zalety:
- Większe luzy robocze (10 do 17 stopni)
- Ruch poprzeczny stopy – możemy poruszać nią lekko w bok. Bardzo dobre rozwiązanie dla rowerzystów, którzy mają problemy z kolanami.
- Doskonałe podczas jazdy w błocie, śniegu, na oblodzeniach itp.
- Bardzo dobry stosunek jakości do ceny i wagi
Time – wady:
- Ruch poprzeczny stopy i duże luzy robocze to minus, jeśli lubimy być mocno i stabilnie wpięci.
- Większa odległość od środka osi pedału do podeszwy buta (wysokość mechanizmu zatrzaskowego). Im mniejsza odległość, tym lepsze przenoszenie energii.
Systemy z mocowaniem do bloków na 3 i 4 śruby
Do najczęściej stosowanych należą:
- Look
- Shimano SPD-SL
- Time
- Speedplay
Pierwsze trzy opcje są przeznaczone dla 3-śrubowych systemów i nie są ze sobą kompatybilne. Speedplay jest jedynym systemem zatrzaskowym z 4 śrubami. Istnieje niewiele modeli butów z podeszwami dla systemu Speedplay, dlatego bloki w tych pedałach mają w zestawie adapter do butów z 3 otworami.
Systemy Look i SPD-SL są bardzo podobne i mają podobne wady i zalety.
Look i Shimano SPD-SL – zalety:
- Szeroki wachlarz jakości, materiałów i cen
- 3 rodzaje bloków z różnymi poziomami luzów roboczych
- Niskie koszty konserwacji, łatwe w utrzymaniu
- Pedały wolniej się zużywają
- Najlepszy stosunek jakości do ceny
Look i Shimano SPD-SL – wady:
- Mały zakres regulacji bloków
- Bloki szybko się zużywają
- Utrudnione chodzenie
Time – zalety:
- Mniejsza waga i rozmiar
- Ułatwione chodzenie
- Więcej opcji regulacji bloków i pedałów
- Mniejsza odległość od środka osi pedału do podeszwy buta
Time – wady:
- Cena
- Bloki szybko się zużywają
Speedplay – zalety:
- Możliwość wpięcia bloków do zatrzasku z dwóch stron
- Zwiększony zakres luzów roboczych (0 do 15 stopni)
- Boczna regulacja bloków
- Dobre rozwiązanie dla rowerzystów, którzy mają problemy z kolanami
- Mniejsza odległość od środka osi pedału do podeszwy buta nawet przy zastosowaniu adaptera do systemów z 3-śrubowych
Speedplay – wady:
- Cena
- Wymagająca konserwacja pedałów i bloków
- Ograniczony wybór systemów 4-śrubowych
- Większa swoboda ruchu w blokach i regulacja boczna wymagają więcej czasu na ustawienie systemu zatrzaskowego
To ogrom informacji dla początkujących rowerzystów i rowerzystek, ale warto poświęcić im trochę czasu. W końcu to właśnie przez pedały następuje przenoszenie energii na napęd i są one również jednym z trzech punktów styku naszego ciała z rowerem. Dlatego wybór pedałów, które najlepiej odpowiadają naszym potrzebom, ma ogromne znaczenie nie tylko dla poprawy naszych wyników, ale także dla komfortowej i bezpiecznej jazdy.
